"Amatorki"- Elfride Jelinek

Elfriede Jelinek – „Amatorki”

Wydawnictwo: WAB

Tłumaczenie: Anna Majkiewicz, Joanna Ziemska

    Elfriede Jelinek w powieści Amatorki kreśli przenikliwy i bezlitosny obraz świata, w którym kobiety niemal z definicji zostają zepchnięte na margines – zarówno zawodowy, jak i emocjonalny. Bohaterki tej książki to kobiety uwięzione w systemie, który nie przewiduje dla nich przestrzeni do samorealizacji. Ich wybory są iluzoryczne, a role – już dawno napisane przez społeczne konwencje. W świecie Jelinek kobieta ma być „amatorką” – amatorką życia, pracy, miłości, w którym nic nie jest jej dane na poważnie i do końca.

Tytuł powieści jest znaczący: „amatorstwo” staje się symbolem nie tyle braku kompetencji, co pozbawienia prawa do profesjonalizmu, do bycia traktowaną z powagą – czy to w relacjach, czy w pracy, czy we własnej codzienności. Kobiety w Amatorkach nie mają szans, by prowadzić życie według własnego scenariusza. Ich egzystencja to wieczna próba dopasowania się do cudzych oczekiwań: mężczyzn, społeczeństwa, tradycji. Miłość, małżeństwo, macierzyństwo – wszystko, co miało być źródłem spełnienia, staje się pułapką, a czasem wręcz narzędziem przemocy.

Jelinek rozcina tkankę społeczeństwa i pokazuje, jak głęboko zakorzeniony jest patriarchat. Jej język – surowy, oszczędny, często brutalny – nie pozostawia miejsca na sentymenty. 

"Kobiety wychodzą często za mąż lub giną w inny sposób."

Amatorki to proza zaangażowana, polityczna w najgłębszym sensie tego słowa, bo dotykająca życia codziennego, intymności, cielesności. To literatura, która nie uwodzi stylem, ale siłą wyrazu. Dla wielu może być szokująca, dla innych – bolesna w swojej trafności.

Powieść Amatorki to lektura niełatwa, ale konieczna. Nie ma w niej romantycznych iluzji, nie ma pociechy, nie ma katharsis. Jest gniew. Jest rozpacz. Jest bunt.

    Polecam tę książkę nie tylko osobom zainteresowanym literaturą feministyczną, ale każdemu, kto chce zrozumieć, jak wciąż funkcjonują – często niewidzialne – mechanizmy wykluczenia i podporządkowania. Warto sięgnąć także po inne dzieła Jelinek – każde z nich stanowi wyzwanie, ale i otwiera oczy.